Polska 28 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia pod Oliwą polska flota odniosła zwycięstwo nad szwedzkimi okrętami; Józef Piłsudski wydał dekrety o ordynacji wyborczej i wyborach do Sejmu Ustawodawczego; rozwiązano Sejm i Senat I. kadencji; otwarte zostało Muzeum Więzienia Pawiak; w FSO na Żeraniu wyprodukowano pierwszego Fiata 125p; w Centralnym Szpitalu Klinicznym WAM przeprowadzono pierwszy w kraju przeszczep szpiku kostnego od spokrewnionego dawcy; Wrocław, jako drugie polskie miasto po Warszawie, został podłączony do Internetu. Urodzili się m. in. Andrzej Strug, Arkady Fiedler, Józef Koffler, Jonasz Kofta, Agnieszka Holland, Wiesław Walendziak. Zmarli natomiast: Kazimierz I. Odnowiciel, Stanisław Wyspiański, Marceli Nowotko, Stanisław Szenic, Władysław Rubin oraz Paweł Komorowski. Dzisiaj imieniny obchodzą: Jakub, Zdzisław oraz Andrzej, Berta, Eustachy, Feliks, Ginter, Gościrad, Grzegorz, Guncerz, Gunter, Krescenty, Kwieta, Lesław, Lesława, Manswet, Piotr, Radowit, Rufus, Sostenes, Stefan, Teodora, Tristan, Urban, Walerian, Zdziesław. Nietypowe święta: Dzień Pocałunku, Dzień Podłości. 1058 – W Poznaniu zmarł Kazimierz I. Odnowiciel, władca Polski w latach 1034-1058. 1520 – Wojna polsko-krzyżacka: Polskie pospolite ruszenie odbiło Chojnice. 1561 – W Wilnie zawarty został pakt dotyczący sekularyzacji państwa Zakonu Kawalerów Mieczowych oraz wcielenia Inflant do Polski i Litwy; mistrz Gotard Kettler złożył oznaki swej godności i jako świecki książę otrzymał w dziedziczne lenno Kurlandię i Semigalię. 1627 – Pod Oliwą polska flota, dowodzona przez admirała Arendta Dickmanna, odniosła zwycięstwo nad szwedzkimi okrętami. 1670 – Pułkownik wojsk koronnych Krystian Kalkstein-Stoliński, jeden z przywódców opozycji antyelektorskiej w Prusach Książęcych i rzecznik ich zespolenia z Polską, został uprowadzony z Warszawy przez agentów elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma I. i uwięziony na zamku Kłajpedzie. 1844 – Otwarto pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej; podróż na trasie Warszawa – Pruszków trwała 26 minut. 1871 – W Lublinie urodził się Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki, pisarz, publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy. 1894 – W Poznaniu urodził się Arkady Fiedler, podróżnik, pisarz; uczestnik powstania wielkopolskiego, żołnierz POW, w czasie II. wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie; autor ponad 30. książek, m.in. „Dywizjonu 303” i „Kanady pachnącej żywicą”. 1896 – W Stryju urodził się Józef Koffler, kompozytor, muzykolog, publicysta. 1897 – Cesarz Franciszek Józef I. zdymisjonował hrabiego Kazimierza Badeniego ze stanowiska austriackiego premiera; Badeni funkcję prezesa Rady Ministrów sprawował w Wiedniu od września 1895 r. 1907 – W Krakowie zmarł Stanisław Wyspiański, dramaturg, poeta, malarz, reformator teatru; autor „Wesela”, „Nocy listopadowej”, „Wyzwolenia” i „Warszawianki”. 1908 – W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się prapremiera „Nocy listopadowej” Stanisława Wyspiańskiego. 1918 – Józef Piłsudski, jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, wydał dekrety o ordynacji wyborczej i wyborach do Sejmu Ustawodawczego. 1918 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał Polską Marynarkę Wojenną, której szefem został Bogumił Nowotny. 1924 – Arcybiskup lwowski Bolesław Twardowski poświęcił kaplicę na cmentarzu Obrońców Lwowa. 1927 – Rozwiązano Sejm i Senat I. kadencji. 1937 – W ramach Wielkiego Terroru Józef Stalin podpisał dekret o „oczyszczeniu” Komunistycznej Partii Polski na terenie Związku Sowieckiego. 1942 – W Warszawie zastrzelony został sekretarz KC PPR Marceli Nowotko; okoliczności jego śmierci nigdy nie zostały do końca wyjaśnione. 1942 – W Mizoczu na Wołyniu urodził się Jonasz Kofta, poeta, dramaturg, satyryk, piosenkarz; autor tekstów do piosenek „Pamiętajcie o ogrodach”, „Jej portret”, „Wakacje z blondynką”, „Autobusy zapłakane deszczem” i „Samba przed rozstaniem”. 1942 – Reichsführer-SS Heinrich Himmler wydał rozkaz utworzenia na wydzielonej części „Litzmannstadt Ghetto” – „Małego Auschwitz” czyli Niemieckiego Obozu Śmierci dla Polskich Dzieci. 1943 – W Teheranie rozpoczęła się konferencja „Wielkiej Trójki”, w której uczestniczyli Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt i Józef Stalin. 1944 – Adolf Hitler wydał rozkaz o utworzeniu Twierdzy Kołobrzeg. 1948 – W Warszawie urodziła się Agnieszka Holland, reżyserka, scenarzystka; autorka filmów „Aktorzy prowincjonalni”, „Gorączka”, „Samotna kobieta”, „Gorzkie żniwa”, „Zabić księdza”, „Europa, Europa”, „Całkowite zaćmienie”, „Tajemniczy ogród”, „W ciemności”, „Gorejący krzew”, „Pokot”. 1962 – W Gdańsku urodził się Wiesław Walendziak, działacz opozycyjnego Ruchu Młodej Polski i NZS, redaktor naczelny „Młodej Polski”; w latach 1994-1996 prezes Zarządu Telewizji Polskiej SA; szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (1997-1999); w 1997 r. uzyskał mandat poselski z listy AWS; w 2001 r. wybrany do Sejmu z listy PiS. 1965 – W Warszawie otwarte zostało Muzeum Więzienia Pawiak. 1967 – W warszawskiej FSO na Żeraniu wyprodukowano pierwszego Fiata 125p. 1982 – W Krakowie odsłonięto pomnik Stanisława Wyspiańskiego. 1984 – W Centralnym Szpitalu Klinicznym Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie zespół pod kierunkiem prof. Wiesława Wiktora Jędrzejczaka przeprowadził pierwszy w kraju przeszczep szpiku kostnego od spokrewnionego dawcy. 1987 – W Warszawie zmarł Stanisław Szenic, pisarz, varsavianista. 1989 – Kanclerz RFN Helmut Kohl przedstawił dziesięciopunktowy program szybkiego zjednoczenia Niemiec. 1990 – W Rzymie zmarł kardynał Władysław Rubin; w czasie II. wojny światowej więzień sowieckich łagrów, następnie żołnierz Armii Polskiej gen. Władysława Andersa; duszpasterz polskich uchodźców; rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie (1958-1964); biskup pomocniczy archidiecezji gnieźnieńskiej (1964); delegat prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego do opieki nad emigracją i uchodźstwem polskim (1964-1980); sekretarz generalnego Synodu Biskupów w Rzymie (1967-1980); w latach 1980-1985 prefekt watykańskiej Kongregacji dla Kościołów Wschodnich. 1990 – Wrocław, jako drugie polskie miasto po Warszawie, został podłączony do Internetu. 2008 – Premiera filmu „Mała Moskwa” w reżyserii Waldemara Krzystka. 2011 – W Zakopanem zmarł Paweł Komorowski, reżyser, twórca seriali „Przygody pana Michała”, „Syzyfowe prace”, a także filmu „Oko proroka”. 2011 – Prezydenci Polski i Ukrainy – Bronisław Komorowski i Wiktor Janukowycz – wmurowali akt erekcyjny pod budowę polskiego cmentarza wojskowego w Bykowni pod Kijowem. 2019 – Do służby w Marynarce Wojennej weszła korweta patrolowa ORP „Ślązak”. Źródło: PAP Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.