Polska 30 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia uruchomiono carillon na wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku; Niemcy wypędzili ponad 1000 polskich rodzin z Inowrocławia; oddział Jana Kmiołka rozbił więzienie PUBP w Pułtusku uwalniając tam uwięzionych; w Warszawie przesunięto o 21 metrów zabytkowy kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny; wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego „Studio 2”; emisja premierowego odcinka serialu „Alternatywy 4” Stanisław Barei; odbyła się telewizyjna debata Alfreda Miodowicza z Lechem Wałęsą; IPN wszczął śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej. Urodzili się m. in. Andrzej Bobola, Onufry Kopczyński, Jędrzej Śniadecki, Andrzej Dybek, Andrzej Mielęcki, Stanisław Wyrzykowski, Adam Czerniaków, Stanisław Vincenz, Andrzej Teslar, Andrzej Kuśniewicz, Romuald Rajs, Joanna Guze, Józef Szczepański, Andrzej Gąsienica-Roj. Zmarli natomiast: Hipolit Cegielski, Antoni Chruściel, Stanisław Kazuro, Wacław Jędrzejewicz, Gabriela Kownacka oraz Maciej Kijowski. Dzisiaj imieniny obchodzą: Andrzej, Fryderyk oraz Justyna, Konstancjusz, Kutbert, Maura, Tadea, Zbysława, Zozym. Nietypowe święta: Dzień Otwarty Notariatu, Dzień bez Zakupów, Dzień Białych Skarpetek, Dzień Pamięci Wszystkich Ofiar Wojen Chemicznych. 1409 – Wielka wojna z zakonem krzyżackim: w Brześciu rozpoczęła się tajna narada wojenna między królem Władysławem II. Jagiełłą a wielkim księciem litewskim Witoldem. 1427 – W Krakowie urodził się przyszły król Polski Kazimierz IV. Jagiellończyk. 1591 – W Strachocinie koło Sanoka urodził się Andrzej Bobola, jezuita, zamordowany przez Kozaków w czasie rzezi w Janowie Poleskim w 1657 r.; kanonizowany przez papieża Piusa XI. w 1938 r.; w 2002 r. ogłoszony patronem Polski. 1655 – Potop szwedzki: król Jan II. Kazimierz Waza wydał „Uniwersał opolski” wzywający Polaków do powstania przeciw Szwedom. 1735 – W Czerniejewie w Wielkopolsce urodził się Onufry Kopczyński, pijar, pedagog, gramatyk; członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Towarzystwa Przyjaciół Nauk; autor podręcznika „Gramatyka dla szkół narodowych”. 1738 – Został uruchomiony carillon na wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. 1768 – W Żninie urodził się Jędrzej Śniadecki, chemik, lekarz. Twórca polskiego słownictwa chemicznego i autor pierwszego polskiego podręcznika chemii. 1783 – Urodził się Andrzej Dybek, lekarz, chirurg wojskowy w latach 1812-1813 naczelny chirurg armii polskiej podczas rosyjskiej kampanii Napoleona. 1808 – Szarża polskiego 3. szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej na przełęcz Somosierra otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt. 1864 – W majątku Hucisko w Kaliskiem urodził się Andrzej Mielęcki, lekarz, założyciel polskich towarzystw i organizacji na Śląsku; w 1920 r. członek Polskiej Komisji Plebiscytowej w Katowicach; zamordowany przez niemieckich nacjonalistów w sierpniu 1920 r. 1868 – W Poznaniu zmarł Hipolit Cegielski, przemysłowiec, założyciel fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Poznaniu; poseł do sejmu pruskiego (1849); wydawca „Gazety Polskiej” i „Dziennika Poznańskiego”; współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; od 1865 r. prezes Centralnego Towarzystwa Gospodarczego. 1869 – Urodził się Stanisław Wyrzykowski, poeta, pisarz, tłumacz okresu Młodej Polski. 1880 – W Warszawie urodził się Adam Czerniaków, inżynier, pedagog, działacz społeczny i samorządowy, senator RP; w czasie niemieckiej okupacji przewodniczący Rady Żydowskiej w warszawskim getcie; popełnił samobójstwo 23. lipca 1942 r. w obliczu rozpoczętej przez Niemców likwidacji getta i wywozu ludności żydowskiej do obozu zagłady w Treblince. 1888 – W Krzyworówni na Huculszczyźnie urodził się Stanisław Vincenz, prozaik, eseista, filozof kultury; autor powieści „Na wysokiej połoninie”, uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów świata za pomoc Żydom w czasie II. wojny światowej. 1889 – Urodził się Andrzej Teslar, poeta, tłumacz literatury, major Wojska Polskiego. 1904 – W Kowenicach koło Sambora urodził się Andrzej Kuśniewicz, prozaik, eseista, poeta; autor „Lekcji martwego języka”, „Króla Obojga Sycylii”, „Mieszanin obyczajowych”. 1913 – W Jabłonce w powiecie brzozowskim urodził się kpt. Romuald Rajs, „Bury”; dowódca 1. kompanii szturmowej 3. Brygady Wileńskiej AK (1944), II. Szwadronu 5. Brygady Wileńskiej AK, następnie 3 Brygady Wileńskiej NZW; odpowiedzialny za pacyfikację w 1946 r. kilku białoruskich wsi nieopodal Bielska Podlaskiego, w których zginęło około 80. cywilów, w tym kobiety i dzieci; aresztowany przez UB w 1948 r.; skazany na karę śmierci i stracony w grudniu 1949 r. 1917 – Urodziła się Joanna Guze, historyk sztuki, popularyzatorka malarstwa, tłumaczka literatury francuskiej i rosyjskiej. 1922 – W Łęczycy urodził się Józef Szczepański, ps. „Ziutek”, poeta, członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów; w Powstaniu Warszawskim dowodził jedną z drużyn „Parasola”, z którą walczył na Woli i Starym Mieście; ranny, zmarł 10. września 1944 r. w szpitalu powstańczym. 1930 – Urodził się Andrzej Gąsienica-Roj, narciarz, alpejczyk, wielokrotny mistrz i reprezentant Polski, olimpijczyk z Oslo w 1952 i Cortiny d’Ampezzo w 1956 r. 1930 – W Grudziądzu odsłonięto Pomnik Żołnierza Polskiego. 1939 – Niemcy wypędzili ponad 1000 polskich rodzin z Inowrocławia. 1941 – Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie gen. Władysław Sikorski przyleciał do Kujbyszewa (Samary) na inspekcję formujących się tam polskich oddziałów. 1942 – Samolot z gen. Władysławem Sikorskim na pokładzie, lecący z Montrealu do Waszyngtonu, musiał awaryjnie lądować z powodu zatrzymania pracy wszystkich silników. 1942 – Żołnierze Gwardii Ludowej dokonali napadu na Komunalną Kasę Oszczędności w Warszawie, w której zdobyli olbrzymie fundusze na działalność konspiracyjną i propagandową. 1946 – Oddział Jana Kmiołka „Wira” rozbił więzienie Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Pułtusku, uwalniając 65 osób tam uwięzionych. 1949 – Utworzono Politechnikę Częstochowską. 1954 – Na antenie Programu I. Polskiego Radia wyemitowano premierowe wydanie audycji „Kronika sportowa”. 1960 – Zakończono napełnianie Zbiornika Koronowskiego. 1960 – W Waszyngtonie zmarł gen. Antoni Chruściel, „Nurt”, „Monter”, komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, bezpośredni dowódca sił zbrojnych w czasie Powstania Warszawskiego. Po kapitulacji powstania przebywał w oflagu koło Norymbergi. Po wojnie był w Londynie zastępcą szefa Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych, później – Inspektorem Komisji Likwidacyjnej. Władze PRL pozbawiły go polskiego obywatelstwa, decyzję tę uchylono dopiero 11 lat po jego śmierci. Trzykrotnie odznaczony krzyżem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. 1961 – W Warszawie zmarł Stanisław Kazuro, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny. 1962 – W Warszawie w trakcie prac związanych z poszerzaniem Trasy W-Z przesunięto o 21 metrów zabytkowy kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny. 1974 – Wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego „Studio 2”. 1986 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu komediowego „Alternatywy 4” w reżyserii Stanisław Barei. 1988 – Debata szefa prorządowego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Alfreda Miodowicza z liderem „Solidarności” Lechem Wałęsą, bezpośrednio transmitowana przez telewizję. 1993 – Premiera filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga. 1993 – W Stanach Zjednoczonych zmarł prof. Wacław Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich, dyplomata, polityk, historyk, jeden z twórców i wieloletni prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. 1993 – Założono Bezpartyjny Blok Wspierania Reform. 1994 – W Krakowie zostało otwarte Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”. 2004 – IPN wszczął śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej. 2010 – W Warszawie zmarła Gabriela Kownacka, aktorka, występowała m.in. w warszawskich teatrach Kwadrat, Współczesny, Studio i w Teatrze Narodowym; odtwórczyni roli Anity w komedii muzycznej „Hallo Szpicbródka”, telewizyjnej publiczności znana jako Anka z serialu „Rodzina zastępcza”. 2015 – Zamknięto Zakład Karny w Kaliszu. 2016 – Kapitan Katarzyna Mazurek została pierwszą kobietą w historii polskiej wojskowości, która objęła dowodzenie okrętem Marynarki Wojennej (ORP „Lublin”). 2017 – W Warszawie zmarł Maciej Kijowski, operator filmowy, autor zdjęć do takich filmów, jak: „Przerwany lot”, „Wyspa złoczyńców”, „Wszystko na sprzedaż”, „Dancing w kwaterze Hitlera”, „Dzięcioł”. 2022 – Polska przegrała z Argentyną 0:2 w swym trzecim meczu grupowym podczas rozgrywanych w Katarze 22. Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej, ale mimo to po raz pierwszy od 1986 r. awansowała do fazy pucharowej turnieju. Źródło: PAP Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.